Tác giả: Nguyễn Quốc Hùng
Nhà xuất bản Thế giới, Hà Nội, 2016, 485 trang
Kí hiệu: Vt 500
PGS. NGND. Nguyễn Quốc Hùng sinh năm 1936 trong một gia đình trí thức tại Hà Nội. Sau khi học cấp I tại Hà Nội, ông theo học trường Trung học Tân Trào - Tuyên Quang và trường Trung cấp sư phạm khối Xã hội của Khu học xá Trung ương. Sau khi tốt nghiệp sư phạm, ông từng giảng dạy ở nhiều nơi. Đến năm 1961, ông được cử đi học tại Đại học Sư phạm Lê-nin ở Moscow, chuyên ngành lịch sử. Sau ba năm, ông về nước và tiếp tục theo học tại Khoa Lịch sử, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội và là sinh viên khóa đầu tiên của chuyên ngành Lịch sử thế giới. Sau khi tốt nghiệp, ông ở lại Khoa và đảm nhiệm việc giảng dạy học phần Lịch sử thế giới hiện đại và các chuyên đề về chủ nghĩa đế quốc. Sau khi Đại học Quốc gia Hà Nội thành lập năm 1993, ông được phân công làm trưởng nhóm Quan hệ quốc tế thuộc chương trình đại cương. Cũng năm đó, ông tham gia Ban Điều hành chuẩn bị xây dựng Khoa Đông phương học. Khi Khoa Đông phương học chính thức thành lập năm 1995, ông chuyển sang công tác tại Khoa, đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ nhiệm Khoa kiêm Chủ nhiệm Bộ môn Nhật Bản học, đóng góp công sức vào việc xây dựng ngành Nhật Bản học còn non trẻ tại Việt Nam.
Là một nhà giáo, để giảng dạy tốt các môn học được phân công, ông dành nhiều công sức tự học, trang bị thêm kiến thức, nhất là về các lĩnh vực liên quan đến kinh tế, tài chính của chủ nghĩa đế quốc… Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 6, đường lối đổi mới, chủ trương hội nhập quốc tế đòi hỏi phải đẩy mạnh việc nghiên cứu sâu rộng về quan hệ quốc tế. Với sự nhạy bén chuyên môn, ông đã chủ trương đưa thành tựu nghiên cứu về quan hệ quốc tế vào nội dung giảng dạy bậc đại học và sau đại học, nhằm góp phần phục vụ đường lối hội nhập quốc yế và ngoại giao đa phương của nước ta. Đặc biệt, ông quan tâm đến các vấn đề trật tự thế giới, các tổ chức quốc tế như Liên Hợp Quốc, ASEAN… Là chuyên gia về lịch sử thế giới, PGS. Nguyễn Quốc Hùng đã công bố nhiều công trình có ý nghĩa nền tảng về lịch sử thế giới hiện đại, lịch sử quan hệ quốc tế, lịch sử Liên Xô và lịch sử Nhật Bản.
Cuốn sách “Với thế kỷ XX” là sự thể hiện lòng biết ơn và tình cảm sâu sắc mà các thế hệ giảng viên và học trò ngành Nhật Bản học gửi tới Thày Hùng nhân kỉ niệm 80 năm ngày sinh của ông. Nội dung cuốn sách tổng hợp những công trình tiêu biểu của ông trong 40 năm, từ năm 1973 đến năm 2013 theo bốn nội dung chính như sau:
Phần 1: Lịch sử thế giới và quan hệ quốc tế. Đây là phần tập trung các bài nghiên cứu của PGS. Nguyễn Quốc Hùng về cách mạng tháng Mười Nga và lịch sử Liên Xô, Chiến tranh Thế giới thứ Hai, Chiến tranh Lạnh, các tổ chức quốc tế và các sự kiện quốc tế tiêu biểu trong giai đoạn cuối thế kỷ XIX và thế kỷ XX.
Phần 2: Đông Á và Việt Nam. Phần này tập hợp các nghiên cứu của PGS. Nguyễn Quốc Hùng về lịch sử Việt Nam, lịch sử Nhật Bản, lịch sử Đông Á và các sự kiện tiêu biểu trong quan hệ giữa Việt Nam và các nước Đông Á. Cụ thể là nước Nhật thế kỷ XX và nước Nhật với thế giới; Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh với nước Nhật; Nhật Bản và trật tự thế giới ở Đông Á thế kỷ XX; Mỹ và Đông Á - nhìn từ lịch sử và hiện tại; an ninh khu vực Đông Á: nhìn lại lịch sử và hiện tại; Nhật Bản và vị thế trong trật tự khu vực Đông Á những năm sắp tới; cuộc Chiến tranh triều Tiên 1950-1953 - nhìn từ khía cạnh quan hệ quốc tế; quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trong bối cảnh quốc tế sau Chiến tranh Lạnh…
Phần 3: Dịch thuật. Ở đây giới thiệu bản dịch bốn văn kiện có ý nghĩa lịch sử, trong đó có văn kiện được PGS. Nguyễn Quốc Hùng phát hiện, sưu tầm khi ông tu nghiệp tại Liên Xô. Đó là Tham luận của đồng chí Nguyễn Ái Quốc tại Đại hội lần thứ III Quốc tế Công hội Đỏ (7-1924); Văn kiện đầu hàng quân sự của nước Đức quốc xã tháng 5-1945; Hiệp ước của ba cường quốc về Viễn Đông 1945; Tuyên ngôn về quyền con người tháng 10-1945.
Phần 4: Vĩ Thanh. Phần này ghi lại những tình cảm và kỷ niệm của PGS. Vũ Quốc Hùng với bạn bè đồng nghiệp tại Khoa Lịch sử, Khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.
Với những nội dung nêu trên, cuốn sách thực sự là nguồn tham khảo rất hữu ích cho bạn đọc trên nhiều lĩnh vực. Xin giới thiệu cuốn sách tới bạn đọc.
Thực hiện: Hà Hậu
Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á
