Tác giả: PGS. TS. Phạm Thái Quốc chủ biên
Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội, 2013, 355 trang
Kí hiệu: Vv2613
Sự nổi lên của Trung Quốc và Ấn Độ một mặt làm gia tăng vai trò, ảnh hưởng của Châu Á so với Châu Âu và Bắc Mỹ. Mặt khác và quan trọng hơn, sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ còn là đại diện cho xu thế trỗi dậy của một số nước đang phát triển lớn, từng bước làm thay đổi trật tự kinh tế - chính trị thế giới.
Sự lớn mạnh của Trung Quốc và Ấn Độ làm cho Mỹ, Nhật Bản, EU và Nga hết sức quan tâm. Đã xuất hiện không ít ý kiến cho rằng sự lớn mạnh của Trung Quốc và Ấn Độ sẽ đe dọa sự ổn định của thế giới. Những nhận định về tham vọng toàn cầu của Trung Quốc đã nảy sinh học thuyết mới về sự đe dọa từ quốc gia này những năm gần đây. Học thuyết một mặt ủng hộ Trung Quốc để khai thác thị trường, tranh thủ sự ủng hộ của Trung Quốc trong một số vấn đề quốc tế, mặt khác nhằm kiềm chế sự phát triển của Trung Quốc. Các vấn đề Đài Loan, Tây Tạng, vấn đề vũ khí hạt nhân I Ran, Bắc Triều Tiên… đang làm cho quan hệ giữa Trung Quốc với Mỹ, Ấn Độ… cần có hướng giải quyết thích hợp. Để giảm sức ép từ Mỹ và phương Tây, Trung Quốc đã thiết lập quan hệ đối tác với Nga, Ấn Độ. Vấn đề biên giới Nga - Trung cơ bản đã được giải quyết, hai nước cùng hợp tác khai thác, phát triển vùng Viễn Đông.
Trung Quốc và Ấn Độ là những nước lớn lại ở gần ASEAN trong đó có Việt Nam. Trong hơn hai thập kỷ qua, cả Trung Quốc và Ấn Độ đều trỗi dậy mạnh mẽ, điều này được thể hiện trên nhiều mặt như kinh tế, chính trị, quân sự, văn hóa… Những phát triển, biến đổi gần đây ở hai nước này đã và đang tác động không nhỏ đến nền kinh tế và chính trị thế giới trong đó có khu vực Đông Á và Việt Nam. Việc nghiên cứu tác động từ sự trỗi dậy của hai nước lớn này cũng như những phản ứng của các nước Đông Á, từ đó đưa ra những hàm ý chính sách cho Việt Nam là rất cần thiết và có ý nghĩa. Qua quá trình nghiên cứu, PGS. TS Phạm Thái Quốc đã cho ra đời cuốn sách “Trung Quốc và Ấn Độ trỗi dậy: tác động và đối sách của các nước Đông Á”. Nội dung cuốn sách gồm 3 chương:
Chương 1: Bối cảnh quốc tế và sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ. Trong đó tác giả chủ yếu đề cập đến bối cảnh quốc tế cuối thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI như việc kết thúc chiến tranh Lạnh, thế giới chuyển từ hai cực sang đơn cực; hay xu hướng phát triển kinh tế thị trường, mở cửa mạnh hơn ở các nền kinh tế chuyển đổi; và khái quát một số nền kinh tế nổi lên bên cạnh Trung Quốc và Ấn Độ. Bên cạnh đó, tác giả lý giải sự trỗi dậy được hiểu như thế nào; các chủ trương, chính sách dẫn đến sự trỗi dậy; những biểu hiện của sự trỗi dậy; và dự báo triển vọng trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ.
Chương 2: Sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ tác động đến các nước trên thế giới và khu vực Đông Á và đối sách của các nước Đông Á. Ở đây, tác giả tập trung phân tích tác động từ sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ tới Mỹ, EU, các nước đang phát triển Châu Phi và Mỹ Latinh, các nước Đông Bắc Á và Đông Nam Á. Đồng thời đưa ra đối sách của các nước Đông Á trước sự trỗi dậy này cụ thể như xu hướng gia tăng ký kết các hiệp định thương mại tự do giữa các thành viên Đông Á với Trung Quốc và Ấn Độ; xu hướng tăng chi tiêu quân sự, tăng cường tiềm lực quốc phòng ở các nước Đông Á; xu hướng các nước Đông Á liên kết với nhau chặt chẽ hơn; xu hướng Đông Á tăng cường quan hệ với Mỹ và một số nước lớn khác; xu hướng liên kết giữa Đông Á, Australia, Ấn Độ và Mỹ; tránh đối đầu trực tiếp với Trung Quốc; đối phó với thách thức từ sự trỗi dậy của Ấn Độ.
Chương 3: Một số hàm ý chính sách cho Việt Nam. Trong chương này, tác giả đã tóm lược quan hệ Việt Nam - Trung Quốc và Việt Nam - Ấn Độ, chỉ ra một số vấn đề đặt ra trong quan hệ giữa Việt Nam với hai nước này. Đồng thời đưa ra một số hàm ý chính sách cho Việt Nam như Việt Nam cần duy trì sự ổn định và tăng cường sức mạnh nhiều mặt làm cơ sở của các đối sách cơ bản và lâu dài; tranh thủ khai thác cơ hội do sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ đem lại; chủ động đối phó với những thách thức trước sự trỗi dậy của hai quốc gia này.
Thông qua 355 trang, lối trình bày khoa học, dễ hiểu, cuốn sách đã phác họa chân thực về sự nổi lên của Trung Quốc và Ấn Độ cũng như tác động từ sự trỗi dậy này đối với các nước trên thế giới, đặc biệt là những hàm ý chính sách cho Việt Nam trong việc đối phó với những thách thức từ sự trỗi dậy của Trung Quốc và Ấn Độ. Xin giới thiệu cuốn sách tới bạn đọc.
Thực hiện: Hà Hậu
Viện Nghiên cứu Đông Bắc Á
